|
اگر جزو فعالان حوزه اینترنت هم نباشید و فقط برای سرگرمی وارد این دنیای شگفت انگیز شده باشید، حتما بارها این اتفاق برای شما افتاده است که درست زمانی که قصد دارید اطلاعات معمولی را از یک سایت به دست بیاورید به جای مطلب با این پیام روبه رو شوید «کاربر گرامی طبق قوانین، دسترسی به سایت مورد نظر مجاز نمی باشد.» این صفحه بارها شما را برافروخته و این سؤال را در ذهن شما تداعی کرده که مگر چه اطلاعاتی را جست و جو کرده ام که با قوانین کشور تداخل داشته است. فیلترینگ از نوعی دیگر فیلترینگ در همه کشورهای دنیا به شکل های گوناگون انجام می شود و تنها اختلافات موجود در این زمینه بر سر مصادیق آن است. حفظ امنیت ملی، فصل مشترک اصول تمام حکومت ها در ورود به مسأله فیلترینگ است.در ایالات متحده و اکثر کشورهای غربی خط قرمزهای اینترنتی علاوه بر مساله امنیت ملی شامل مسائل نژاد پرستانه، پورنوگرافی و سوءاستفاده های جنسی از کودکان نیز می شود. در این کشورها دسترسی به سایت های خاص به طور کلی آزاد است؛ ولی کاربران در هنگام ورود به سایت ها با پیغامی مواجه می شوند مبنی بر اینکه که بازدید از سایت برای افراد زیر ۱۸ یا ۲۱ سال ممنوع است. در این کشورها بخشی از مسأله نظارت بر استفاده کودکان از اینترنت بر عهده والدین است. کشورهایی چون آمریکا و اروپا به نوعی به فیلترینگ نهایی اعتقاد دارند که در آن خانواده ها و نهادهای آموزشی و خصوصی، خود در مورد مسدود کردن سایت ها تصمیم می گیرند.
به این ترتیب که نرم افزارهای خانگی خاصی طراحی شده که خانواده ها اقدام به خرید و نصب آنها روی کامپیوترهای خانگی می کنند. این نرم افزارها قابلیت کنترل استفاده کودکان و نوجوانان از اینترنت را توسط والدین فراهم می آورد. اما مسأله فیلترینگ در ایران هم چون دیگر حوزه های آی تی کشور با مشکل متولیان بی شمار رو به رو است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت اطلاعات، قوه قضائیه، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی تنها تعدادی از نهادهایی هستند که در در سال های اخیر در زمینه فیلترینگ وارد شده اند. حالا در تازه ترین مورد، شورای عالی اطلاع رسانی نیز وارد حوزه فیلترینگ شده است. در همین راستا، دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی اعلام کرد: به منظور فرهنگ سازی درخصوص استفاده صحیح از اینترنت در خانواده ها، در فراخوانی از همه شرکت های خصوصی که در زمینه نرم افزارهای فیلترینگ و امنیت کامپیوتر، دارای سابقه کار هستند، دعوت به تولید نرم افزار فیلترینگ کرده است. این درحالی است که تاکنون ده ها میلیون دلار صرف تولید نرم افزارهای فلیترینگ شده است. خادمی، عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای می گوید: «فیلترینگ خانگی نوعی فیلترینگ است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا در حال اجرا شدن است و اگر این روش نیز در کشور ما آغاز شود، به نظر من با استقبال خانواده ها مواجه خواهد شد.» با این حال مشخص نیست در حالی که ایران هم اکنون از سیستم فیلترینگ پرهزینه و نسبتا قوی استفاده می کند چه نیازی به تولید نرم افزار خانگی است. برخی کارشناسان اعتقاد دارند، فیلترینگ خانگی در صورتی موفق خواهد بود که فیلترینگ دولت وجود نداشته باشد.
در مقابل اما طرفداران فلیترینگ دولتی معتقدند آشنایی نوجوانان و جوانان به کامپیوتر و اینترنت ممکن است فیلترینگ خانگی را بی اثر کند.خادمی در این زمینه می گوید: «وجود این مشکل را نمی توان انکار کرد؛ ولی درواقع این سازمان ها در پی این هستند که با فرهنگ سازی درست علاوه بر آشناسازی خانواده ها به تکنولوژی های روز کاری کند که خانواده ها نظارت کامل بر چگونگی فعالیت کودکان خود در فضای مجازی داشته باشند. درواقع انجام این گونه فیلترینگ باعث می شود که چندین سایت مجاز نیز به دلیل وجود پاره ای از کلمات مشابه، فیلتر نشوند.»خادمی اما ضمن دفاع از فیلترینگ دولتی معتقد است که فیلترینگ خانگی می تواند فیلترینگ دولتی را مؤثرتر کند و خانواده ها نیز در مسیر کنترل به دولت اضافه شوند. اما آنچه که در این میان حایز اهمیت خواهد بود، توجه به این نکته است که با وجود فیلترینگ شدید دولتی آیا اجرای طرح فیلترینگ برای کاربران مفید خواهد بود یا خیر؟
عباس پور خصالیان، کارشناس حوزه آی تی در این زمینه می گوید: «در حال حاضر اگر فیلترینگ خانگی اجرا شود، مکمل فیلترینگ دولتی است که این از نظر قانونی اصلا درست نیست؛ چرا که وقتی دولت تصمیم می گیرد اجرای فیلترینگ را در اختیار خود خانواده ها بگذارد پس دیگر دخالت نهاد های دولتی در این زمینه اصلا به صلاح کاربران نخواهد بود.» این کارشناس در ادامه اظهار داشت: اجرای فیلترینگ خانگی به نوعی به نفع دولت تمام خواهد شد. همان طور که می بینید در حال حاضر چندین نهاد در حال فعالیت در زمینه مسدود کردن سایت ها هستند که هر کدام نیز به صورت سلیقه ای عمل می کنند و باعث سردرگمی هر چه بیشتر کاربران می شوند. اما اجرای فیلترینگ خانگی به تنهایی به نوعی باعث کاهش هزینه و زمان بخش دولتی می شود.» | 
